DERS 4: TEMEL BAĞLANTI ELEMANLARI

I. BAĞLANTI ELEMANLARI
Bir ağın temel bağlantı elemanları kablolar, ağ bağlantı adaptörleri (network kartları) ve dağıtıcılar (hub) gibi birimlerden oluşur. Bu elemanlar sayesinde network üzerindeki bilgisayarlar birbiriyle bağlantı kurarlar.

A. NETWORK ADAPTÖRLERİ
Network adaptörleri (ağ bağdaştırıcısı ya da network kartı diye de söylenir) bilgisayarla ağ kablosu arasında fiziksel bağlantıyı sağlayan donanım birimleridir. Ağ adaptörü bilgisayara takılır. Ardından kablo bağlantısı yapılır. Bunun yanı sıra ağ adaptörünün doğru çalışması için onun işletim sistemi tarafından tanınması da gerekir. Bu işlem işletim sisteminin kuruluşunda otomatik olarak yapılabileceği gibi daha sonra da yapılabilir. Bu işlem genellikle Device Manager programı aracılığıyla yapılır. İşletim sisteminin bu ağ adaptörünün sürücüsünü (driver) kurması gerekir.

Şekil 4-1: Ağ bağdaştırıcısı

Ağ adresinin bir paketi hedefe ulaştırmasında kendi adresini kullanır. Bu adrese MAC adresi denir. Ethernet ağlarında bu bilgi 48-bitlik MAC (Media Access Control) adresidir. Her ağ adaptörü tek bir MAC adresine sahiptir.

Şekil 4.2: Ağ bağdaştırıcısının MAC adresi

İPUCU: Bilgisayarın network kartının MAC adresini görmek için Windows 9x ortamında Winipcfg.exe, Windows NT/2000 ortamında ise ipconfig.exe programlarını Run mönüsünden çalıştırmanız yeterlidir.

Ağ Adaptörün Görevleri
Bir ağ adaptörü şu görevleri yerine getirir:

-Bilgisayardaki verileri alır ve kabloya iletir.
-Aynı şekilde, kablodaki verileri alır ve bilgisayara iletir.
-Kablodan alınan verinin bilgisayar için olup olmadığını belirler.
-Bilgisayarla kablo arasında veri akışını kontrol eder.

B. KABLOLAMA
Bilgisayarlar kablo aracılığıyla birbirine bağlanırlar. Değişik kablolama teknikleri ve kablo türleri vardır.

-Koaksiyel (Coaxial)
-Twisted-Pair
-UTP (Unshielded Twisted-Pair / Koruyucusuz Dolanmış-Çift)
-STP (Shielded Twisted-Pair / Koruyuculu Dolanmış-Çift)
-Fiber-Optik

Koaksiyel Kablolar
Koaksiyel (eş eksenli) kablolar yaygın olarak kullanılan ağ kablolarıdır. Bu kabloların yaygın olarak kullanılmasının başlıca nedenleri uygun fiyatı, hafifliği, esnekliği ve kolay kullanılmasıdır. Bir koaksiyel kablo bir iletken metal telin önce plastik bir koruyucu ile, ardından bir metal örgü ve dış bir kaplamadan oluşur. Bu koruma katları iletilen verinin dış etkenlerden korunmasını amaçlar.

Koaksiyel kablonun içindeki tel iletken verileri oluşturan elektronik sinyallerin taşınmasını sağlar. İç tel genellikle bakırdır.

Koaksiyel kablonun iki tipi vardır:

-Thin (thinnet)
-Thick (thicknet)

Thinnet (ince) koaksiyel kablo .25 inç genişliğindedir. Yaygın olarak kullanılır. Verileri sağlıklı olarak 185 metre uzağa iletebilirler. Thinnet koaksiyel kablolar RG-58 standardı olarak değişik biçimde üretilmektedir.

Koaksiyel kablo tipleri:

Kablo Açıklama
RG-58 /U Tekli bakır tel
RG-58 A/U İpli tel
RG-58 C/U RG-58 A/U’nun askeri amaçlısı
RG-59 Broadband iletim için (kablolu televizyon)
RG-6 Broadband iletim için
RG-62 ArcNet networkleri için

Thicknet ise daha kalın bir koaksiyel kablodur. Thicknet kablolar 0.5 inç kalınlığındadır. Bu nedenler thicknet kablolar daha uzun mesafe veri iletiminde kullanılırlar. 500 m mesafe için kullanılan thicknet koaksiyel kablolar tipik olarak thinnet networkler için bir backbone oluşturmada kullanılır.

Mesafe Koaksiyel kablo
185 m Thinnet
500 m Thicknet

Bir thinnet koaksiyel kabloyu thicknet kabloya bağlamak için ise transceiver denilen ara birim kullanılır. Transceiver’ın network adaptörüne bağlanması için AUI ya da DIX adı verilen çıkış kullanılır. AUI (Attachment Unit Interface) anlamındadır. DIX (Digital Intel Xerox) anlamına gelir.

Koaksiyel kabloların network adaptörüne bağlanması için, ayrıca iki kablonun birbirine eklenmesi için değişik birimler kullanılır. Bu birimler şunlardır:

-BNC kablo konnektörü
-BNC T konnektör
-BNC Barrel konnektörü
-BNC Sonlandırıcı

BNC kablo konnektörü kablonun ucunda yer alır. T konnektör ise koaksiyel kabloyu network adaptörüne bağlamak için kullanılır. Barrel konnektör ise iki koaksiye kablonun birbirine bağlanmasını sağlar. Sonlandırıcılar ise kablonun sonunda yer alırlar.

Bus yerleşim biçiminde kurulan network’lerde kullanılan koaksiyel kablonun iki ucunda sonlandırıcı kullanılır. Bu sonlandırıcılar kablonun sonuna gelen sinyali yok ederler.

Twisted-Pair Kablolar
LAN’larda ve sınırlı veri iletiminde kullanılan bir diğer kablolama türü de twisted-pair kablolardır. Twisted-Pair (Dolanmış-çift) kablo iki telden oluşan bir kablodur. Twisted-pair kablolar iki türdür:

-UTP (Unshielded Twisted-Pair)
-STP (Shielded Twisted-Pair)

10BaseT network’lerde ve diğer LAN ortamlarında yaygın olarak UTP kablolar kullanılır. Maksimum UTP kablo uzunluğu 100 m dir. UTP kablo iki izoleli bakır kablodan oluşur. UTP kablolar ayrıca telefon sistemlerinde de kullanılır.

UTP kabloların beş standardı vardır:

Kategori Açıklama
Kategori 1 Ses iletiminde kullanılır
Kategori 2 4 Mbps veri iletiminde kullanılır
Kategori 3 10 Mbps veri iletiminde kullanılır
Kategori 4 16 Mbps veri iletiminde kullanılır
Kategori 5 100 Mbps veri iletiminde kullanılır

Fiber-Optik Kablolar
Fiber-optik kablolar verileri ışık olarak ileten yüksek teknoloji iletim ortamlarıdır. Fiber-optik kablolar hızlı ve yüksek kapasiteli veri iletimi için uygundur. Özellikler 100 Mbps hızında veri iletimi için kullanılır. Verilerin güvenliği açısından daha iyidir. Çünkü ışık olarak temsil edilen veriler başka bir ortama alınamazlar.

Ethernet Kablolama Sistemi
Ethernet network’lerinde dört çeşit kablolama sistemi kullanılır:

-Thick coaxial
-Thin coaxial
-Unshielded Twisted Pair
-Fiber-optic

Tablo: Etnernet networlerinde kullanılan kablo türleri ve topoloji

Özellik Kablo tipi Kablo tipi Kablo tipi
Yerleşim Bus Bus Star
Kablo tipi Thick coaxial Thin coaxial Unhielded Twisted Pair
Sinyal tekniği Baseband Baseband Baseband
Maksimum segment 500 185 100
Maksimum network 2500 1000 2500 (Thick coaxial backbone)
Her segment’te bağl. 100 30
Ara boşluğu 2.5 m 0.5 m
Konnektör tipi DB-15 BNC-T RJ-45
Network’teki istasyon 1024 1024 1024
Epmedans 50 ohms 50 ohms 75-150 ohms

Kablosuz İletişim
Kablosuz iletişim kablonun bir iletim medyası olarak kullanılmadığı bir network türüdür. Network’ler kısmen kablolu ve kablosuz olabilir. Kablosuz network’ler bazı durumlarda çok kullanışlıdır:

-Girişler vb işlek alanlarda.
-İzole edilmiş alanlarda.
-Çok sık değiştirilen mekanlarda.
-Tarihi binalar gibi kablo delikleri açılamayacak olan yapılarda.
-Güvenlik gerektiğinde.

Kablosuz network’ler üç kategoriye ayrılırlar:

-LAN’lar için.
-LAN genişletmeleri için.
-Mobil bilgisayar kullanımı için.

Bu kategoriler arasındaki fark iletişim yöntemleridir. LAN’lardaki kablosuz iletişim genellikle bilgisayarlara takılan bir transceiver birimi ile sağlanır. Bu aygıtlar sinyalleri yayınlar ve alırlar.

Kablosuz iletişimde dört teknik kullanılır:

-İnfrared
-Laser
-Dar-bant radyo (tek frekens)
-Geniş-spektrum radyo

İnfrared kablosuz network’lerde verileri taşımak için infrared ışık kullanılır. Bu yöntemde sinyal gönderme hızı yüksektir. Genellikle 10 Mbps.

Laser teknolojisi de infrared kullanımına benzer. Dar-bant radyo ise veriler bir radyo istasyonundan yayınlanıyormuş gibi yayınlanır. Aynı frekanstan gönderen ve alıcı verileri birbirine iletir.

Geniş-spektrum radyo yayını ise geniş bir frekans aralığı kullanır. Bu yöntem özellikle dar-bant sorunlarını çözmek için geliştirilmiştir. Gönderimde güvenlik için kodlama yapılır. Tipik hız 250 Kbps dir.

GÖZDEN GEÇİRME
1. UTP kablo mesafelerini ve türlerini açıklayınız?