CONFIG.SYS içinde özel komutlar bulunan ve sisteminize kurulabilir birimleri tanımlamanızı sağlayan bir dosyadır. CONFIG.SYS dosyası ana dizin (root)’ de bulunmalıdır. CONFIG.SYS dosyasının varlığı ana dizinde ‘DIR’ komutuyla görüntülenebilir.
Genel olarak bir CONFIG.SYS dosyası aşağıdaki gibidir:
DEVICE = C:DOSSETVER.EXE
DEVICE = C:DOSHIMEM.SYS
DEVICE = C:DOSEMM386.EXE
FILES = 30
BUFFERS = 40
DOS = UMB
LASTDRIVE = E
FCBS = 16,0
SHELL = C:DOSCOMMAND.COM C:DOS /P
DOS = HIGH
STACKS = 9,256
CONFIG.SYS Dosyası Komutları:
BREAK :
Programların çalışması esnasında gerektiğinde CTRL ve C tuşlarına birlikte basılmak suretiyle programın işleyişi sona erdirilebiliyordu. Doğal olarak bazı durumlarda böyle bir olanağın varlığı istenilmeyecektir. Böyle bir amaca ulaşmak veya en azından CTRL+C tuşlarının kullanımını denetlemek için CONFIG.SYS dosyası içine bu komut yerleştirilebilir.
BREAK [ON
OFF]
Örnek : CTRL+C tuşlarının işlevini her zaman durdurmak istiyorsak CONFIG.SYS dosyası içine aşağıda gösterilen komutu kaydetmemiz gerekir.
BREAK = OFF
BUFFERS :
MS-DOS işletim sistemi disk üzerinden yapılacak okuma ve yazma işlemlerinde veriyi bellek üzerinde tutmak için bazı özel bellek bölümlerini kullanacaktır. Bu bölümler ara bellek veya yastık bellek olarak adlandırılır. Bu komut CONFIG.SYS dosyası içinde tanımlanarak yastık belleğin boyutu sisteme tanıtılır. Doğal olarak bu tür bir belleğin boyutları var olan ana belleğin boyutlarına da bağlı kalacaktır.
BUFFERS = n[,m]
n : Yastık belleklerin sayısı. Bu sayısal değer 1 ile 99 arasında olabilir.
m : Bilgisayarın hızını artırmak üzere ikincil ön yastık belleğin tanımlanmasını sağlar. Buraya 1 ile 8 arasında bir sayısal değer girilebilir.
Herbir tastık bellek 532 baytlık bir yaş eykel eder. Bu nedenle de sayısını saptarken uygulamaların özelliği gözönüne alınarak sayısı en uygun biçimde belirlenmelidir. Eğer MS-DOS üst bellek alanında çalıştırılıyorsa yastık bellek de bu alan üzerinde yer alacaktır. Eğer herhangi bir tanım yapılmaz ise, MS-DOS donanımın özelliklerine bağlı olarak aşağıdaki tabloda yer alan yastık bellek tanımlarının yapıldığını varsayar.
Yastık Bellek Bayt cinsinden
Donanım Sayısı Boyutu
<128 K RAM, 3660 K disk 2 –
<128 K RAM, 360 K disk 3 –
128 – 255 K RAM 5 2672
256 – 511 K RAM 10 5328
512 – 640 K RAM 15 7984
Örnek : Sistemde 20 adet yastık belleğin yer almasını sağlamak üzere CONFIG.SYS dosyası içine aşağıdaki tanım yapılabilir.
BUFFERS = 2
Eğer ön bellek alanlarının da tanımlanması söz konusu ise, örneğin 3 adet için aşağıdaki ekleme yapılır.
BUFFERS = 20,5
COUNTRY :
Tarih, zaman ve ondalık noktanın yeri gibi bazı uluslar arası farklılıkları DOS’ a tanıtmak üzere CONFIT.SYS dosyası içinde COUNTRY komutu kullanılır. Bu suretle hangi ülke tanımlanmış ise o ülke için geçerli kurallar sisteme yüklenmiş olur.
COUNTRY = xxx [ , [yyy] [ , [sürücü:] [yol tanımı] dosya adı]]
xxx : Ülke kodunu belirtir.
yyy : Belirlenen ülke için karakter kümesini belirler.
[sürücü:][yol tanımı] dosya adı : Ülke ile ilgili bilgilerin yer aldığı dosyanın adını ve konumunu belirler.
Tanım içinde yer alan ülke kodları ve kod sayfaları aşağıdaki gibidir:
Ülke, Bölge veya Dili Ülke Kodu Karakter Kümesi
Almanya 049 850
Amerika Birleşik Devletleri 001 437
Belçika 032 850
Brezilya 055 850
Çekoslavakya (Çek) 042 852
Slovakya 042 852
Ülke, Bölge veya Dili Ülke Kodu Karakter Kümesi
Danimarka 045 850
Finlandiya 358 850
Fransa 033 850
Hollanda 031 850
Italya 039 850
Ispanya 034 850
Isveç 046 850
Isviçre (Frnsız) 041 850
Isviçre (Alman) 041 850
Ingiltere 044 437
Kanada (Fransız) 002 863
Latin Amerika 003 850
Macaristan 036 852
Norveç 047 850
Polonya 048 852
Portekiz 351 850
Uluslar arası İngilizce 061 437
Yugoslavya 038 852
Örnek : COUNTRY komutu içinde ülke olarak Fransa’ ya ait tanımları vermek istiyoruz. Bu amaçla COUNTRY komutunu aşağıda gösterildiği biçimde CONFIG.SYS dosyası içine yerleştirilebilir:
COUNTRY = 033 , 850 , C:DOSCOUNTRY.SYS
DEVICE :
Bilgisayar sistemine bağlanabilen cihazların MS-DOS’ a tanıtılması cihaz sürücüleri aracılığıyla olur. Bu dosyaların CONFIG.SYS içinde DEVICE komutu yardımıyla tanımlanması gerekir.
DEVICE = [sürücü:] [yol tanımı] dosya adı [parametreler]
[sürücü:] [yol tanımı] dosya adı : Yüklenmek istenilen cihaz sürücünün ismi ve disk üzerindeki konumu.
parametreler : Cihaz sürücünün gereksinim duyacağı parametreler burada tanımlanır.
MS-DOS kullanıcılara bazı standart sürücüleri sunmaktadır. Bu sürücüler, ANSI.SYS, DISPLAY.SYS, DBLSPACE.SYS, DRIVER.SYS, EGA.SYS, INTERLINK.EXE, POWER.EXE, RAMDRIVE.SYS, EMM386.EXE, HIMEM.SYS, SETVER.EXE ve SMARTDRV.SYS isimleriyle bilinirler. Cihaz sürücüleri çoğunlukla .SYS son eki ile tanınmasına rağmen COUNTRY.SYS ve KEYBOARD.SYS dosyaları cihaz sürücüsü değildir. Bu nedenle de DEVICE komutu içinde tanımlamamak gerekiyor.
MS-DOS ile gelen standart sürücüler dışında bazı özel cihazların sürücüleri de tanımlanabilir. Bunlar arasında tarayıcı ve fare için kullanılan sürücüler sayılabilir. Bunun yanısıra sisteme üçüncü parti bir konsolun bağlanması söz konusu olduğunda hem DISPLAY.SYS hem de üçüncü parti cihaz sürücülerin sisteme yüklenmesi gerekir.
Örnek : Sisteme üç adet sürücünün tanıtılmak istendiğini varsayalım. Önce uzatılmış belleği tanıtmak istiyoruz. Uzatılmış bellek ile ilgili cihaz dosyası HIMEM.SYS’ dir. O halde DEVICE komutuyla birlikte bu dosya tanımlanır. Bir diğeri MS-DOS’ un uyarlama tablosunu belleğe yükleyen SETVER.EXE sürücüsünü, sonuncusu ise fareyi sisteme tanıtan MOUSE.SYS sürücüsünü tanımlamaktadır. CONFUG.SYS dosyası içinde söz konusu cihaz dosyaları şu şekilde yer alır:
DEVICE = C:DOSHIMEM.SYS
DEVICE = C:DOSSETVER.EXE
DEVICE = C:DOSMOUSE.SYS /Y
DEVICEHIGH :
Cihaz sürücülerin üst bellek alanına yüklenmesi amacıyla CONFIG.SYS dosyası içinde DEVICEHIGH komutu kullanılır. Bu komutun verilen işlevi yerine getirebilmesi için herşeyden önce HIMEM.SYS ve EMM386.EXE sürücülerinin yüklenerek üst bellek alanının hazır duruma getirilmesi gerekir. DEVICEHIGH komutu aşağıda gösterildiği biçimlerde tanımlanır:
DEVICEHIGH = [sürücü:] [yol tanımı] dosya adı [parametreler]
DEVICEHIGH = [ [L:bölge1 [, enaz1] [:bölge2[,enaz2] [/S] ] = sürücü:] [yol tanımı]
dosya adı [parametreler]
[sürücü:] [yol tanımı] dosya adı : Üst bellek alanına yüklenecek cihaz sürücünün adını ve disk üzerindeki konumunu belirler.
parametreler : Cihaz sürücü tarafından kullanılabilecek parametreler burada yer almalıdır.
L:bölge1 [, enaz1] [:bölge2[,enaz2] : Cihaz sürücünün yükleneceği bellek bölgelerinin belirlenmesini sağlar. Bu tür bir tanım yapılmaz ise MS-DOS sürücüyü en büyük üst bellek bloğu (UMB) içine yükler. Buna karşılık /L seçeneği kullanılarak sürücünün belleğin belirli bir bellek bölgesine yerleştirilmesi sağlanabilir.
/S : Sürücü yüklenirken üst bellek alanının en az boyuta çekilmesini sağlar. Bu seçenek belleğin daha etkin kullanımına neden olur. /L seçeneğiyle birlikte kullanılır.
DEVICEHIGH komutunun kullanılabilmesi için CONFIG.SYS dosyası içinde,
DOS = UMB
komut satırının yer alması gerekiyor. Eğer bu tür bir tanım yapılmaz ise cihaz sürücüler üst bellek alanı yerine ana bellek üzerine yüklenir ve DEVICE komutu gibi işlem görür. Üst bellek alanının olmadığı durumlarda da aynı sonuçla karşılaşılır.
Örnek : Bilgisayara bağlı farenin sisteme tanıtılmasını sağlayan MOUSE.SYS cihaz sürücünün üst bellek alanınında 3. Bölgeye yüklenmesini istiyoruz. Bu amaçla CONFIG.SYS dosyası içinde aşağıdaki tanımlar yer almalıdır:
DEVICE = C:DOSHIMEM.SYS
DEVICE = C:DOSEMM386.EXE RAM
DOS = USB
DEVICEHIGH = /L:3 C:GRAPHMOUSE.SYS
DOS :
MS-DOS’ un üst bellek alanını kullanıma açması ve önemli bir kısmının bu alana yüklenmesini DOS komutu sağlar. CONFIG.SYS dosyası içinde tanımlanan bu komut aşağıdaki gibi kullanılır:
DOS = HIGH
LOW [,UMB
NOUMB]
DOS = [HIGH
LOW,] UMB
NOUMB
High
low : MS-DOS’ un bir kısmının üst bellek alanına yüklenip yüklenmeyeceğini tanımlar. Eğer HIGH seçilirse yükleneceği, LOW seçilirese yüklenmeyerek tümünün ana bellek üzerinde kalacağı anlaşılır. Eğer herhangi bir tanım yapılmaz ise LOW seçildiği varsayılır.
Umb
Noumb : Ana bellek ile üst bellek arasında bir bağlantının kurulup kurulmayacağını belirtir. Eğer UMB tanımlanırsa bu tür bir bağlantının kurulacağı sisteme tanıtılır. Buna karşılık NOUMB böyle bir ilişkinin kurulmayacağını bildirir. Herhangi bir tanım yapılmaz ise NOUMB seçeneğinin geçerli olduğu varsayılır.
Örnek : MS-DOS’ un üst bellek alanına yüklenebilmesi amacıyla aşağıda gösterildiği biçimde CONFIG.SYS dosyasına satırlar eklenebilir:
DEVICE = C:DOSHIMEM.SYS
DOS = HIGH
FCBS :
FCBS aynı anda açılabilecek dosya kontrol denetim bloklarının sayısını belirler. Dosya denetim blokları bir dosyaya ilişkin bilgilerin saklandığı veri yapıları olarak tanımlanır.
FCBS komutu CONFIG.SYS dosyası içinde tanımlanır. Aslında bu komut artık pek kullanılmamaktadır. Sadece bazı eski programlarda rastlanır.
FCBS = n
n : FCBS komutu ile açılacak olan denetim bloklarının sayısını belirler. Eğer bir tanım yapılmamışsa bu blokların sayısının 4 olduğu varsayılır. FCBS komutuyla 1 ile 255 arasında denetim bloğu tanımlanabilir.
FILES :
Aynı anda açılabilecek dosya sayısını belirleyen bu komut CONFIG.SYS dosyası içinde aşağıdaki şekilde tanımlanır:
FILES = n
n : MS-DOS tarafından aynı anda açılabilecek dosyaların sayısı. Herhangi bir değer yazılmaz ise 8 olduğu varsayılır. Bu komut yardımı ile 8 ile 255 arasında dosya sayısı tanımlamak olasıdır.
Örnek : Aynı anda açılabilecek dosya sayısını 25 olarak tanımlamak istiyoruz. CONFIG.SYS dosyası içine aşağıdaki satır eklenir:
FILES = 25
INSTALL :
Bellekte kalıcı programların belleğe yüklenmesi amacıyla CONFIG.SYS dosyası içerisinde INSTALL komutu kullanılır.
INSTALL = [sürücü:] [yol] dosya [komut-parametreler]
[sürücü:] [yol] dosya : Bellekte kalıcı özelliğine sahip programın disk üzerindeki konumunu belirler.
komut – parametreler : Programın adını ve varsa parametrelerini tanımlar.
Bu tür programlar INSTALL komutu ile belleğe yüklendiklerinde AUTOEXEC.BAT dosyası ile yüklenenlere oranla daha az yer işgal ederler. Fakat tüm programları bu şekilde çalıştırma olanağı olmayabilir.
Örnek : INSTALL komutu ile FASTOPEN programını çalıştırmak istiyoruz. Bilindiği gibi bu komut bellekte kalıcı bir komuttur. Bu programı CONFIG.SYS dosyası içine yerleştirerek çalıştırmak olasıdır:
INSTALL = C:DOSFASTOPEN.EXE
LASTDRIVE :
Erişilebilecek en son sürücünün sisteme tanıtılması amacıyla kullanılır. Bu komut CONFIG.SYS dosyası içinde aşağıdaki şekilde kullanılır:
LASTDRIVE = x
x : En son sürücüyü belirleyen alfabetik karakter. Bu karakter A ile Z harfleri arasında olabilir. Söz konusu alfabetik karakter sistemde tanımlanabilecek sürücülerin sayısı için bir üst sınır getirmektedir. Dolayısıyla belirlenen alfabetik koda karşılık gelen sayısal değer sisteme fiziksel olarak bağlanmış sürücü sayısından hiçbir zaman küçük olamaz.
LASTDRIVE ile MS-DOS’ un kabul edeceği sürücü sayısı belirlenmez ise sisteme fiziksel olarak bağlı olan sürücüden sonra gelen harf kabul edilir. LASTDRIVE ile öngörülenden fazla sürücü sayısı tanımlamaya çalışılmamalıdır. Çünkü ilave eilen her sürücü tanımı bellekte yer işgal edecektir.
Örnek : Sistemdeki mantıksal sürücü sayısının en fazla 7 olmasını istiyoruz. Bunu sağlamak amacıyla CONFIG.SYS dosyasının içinde LASTDRVE komutuyla birlikte alfabenin 7. Harfi olan G kullanılır:
LASTDRIVE = G
REM :
Toplu işlem dosyalarında veya CONFIG.SYS dosyasında açıklama satırlarını belirlemek amacıyla kullanılır. Bu tür dosyalar işlenirken sıra REM ile başlayan satırlara geldiğinde bu satırdaki komutlar MS-DOS tarafından yorumlanmaz. Sadece bilgi vermek amacıyla düzenlenmiş açıklama satırları olarak kabul edilir.
REM [açıklama]
açıklama : Dosya içinde işlem görmeyecek açıklamalar.
REM satırlarını içeren herhangi bir toplu işlem veya CONFIG.SYS dosyası çalıştırıldığında bu açıklamalar ekran üzerinde görüntülenmez. Eğer REM ile başlayan satırlarında diğerleri gibi ekranda görüntülenmesi isteniyorsa dosyanın başında ECHO ON komutunun yer alması gerekir. REM ile başlayan açıklama satırları çeşitli karakter dizgilerinden oluşmasına rağmen içlerinde ‘<’ , ‘>’ ve ‘
’ gibi işaretlere yer vermez. REM komutu ile özellikle toplu işlem dosyalarında bazı satırları birbirinden ayırmak için boş satırlar oluşturmak üzere kullanılabilir. Ancak böyle bir sonuç için tek yol bu değildir. REM kullanılmadan da doğrudan boş satırlar oluşturulabilir. Dosya çalıştırıldığında boş satırları algılamaz.
Örnek : REM komutu şu şekilde kullanılabilir:
REM bu program disketlerin silinmesi için kullanılır.
SHELL :
MS-DOS’ un kullanacağı komut yorumlayıcısının adını ve disk üzerindeki yerini tanımlamak amacıyla CONFIG.SYS dosyası içerisinde kullanılır. Bu komuta kullanıcının COMMAND.COM yerine kendi yorumlayıcısını kullanmak istediğinde başvurulur.
SHELL = [ [sürücü:] yol] dosya [parametreler]
[sürücü:] yol] dosya : Kullanılacak yeni komut yorumlayıcısının adı ve disk üzerindeki konumunu belirler.
parametreler : Yukarıda tanımlanan yorumlayıcı ile birlikte kullanılabilecek parametreleri veya seçenekleri tanımlar.
CONFIG.SYS dosyası içinde SHELL komutu ile herhangi bir komut yorumlayıcısı tanımlanmadığı sürece MS-DOS’ un COMMAND.COM yorumlayıcısının geçerli olduğu varsayılır. Bu durumda sistem açılırken COMMAND.COM’ u kök dizininde arayacaktır. Eğer COMMAND.COM bir başka dizin içerisinde yer alıyorsa CONFIG.SYS de SHELL komutu kullanılarak bu dosyanın konumu tanımlanabilir.
Örnek : MS-DOS’ un komut yorumlayıcısı yerine KOMUT.COM yorumlayıcısını kullanmak istediğimizi kabul edelim. Bu maca ulaşabilmek için CONFIG.SYS dosyası içine aşağıdaki komut yazılmalıdır:
SHELL = TESTKOMUT:COM
STACKS :
Donanımda ortaya çıkabilecek bir kesilme durumunda MS-DOS’ un ek bellek alanlarının kullanılabilmesini sağlamak üzere CONFIG.SYS dosyası içinde STACKS komutuna başvurulur.
STACKS = n , s
n : Alanların sayısını gösterir. Alan sayısı 0 ile 8 ve 64 aralığında değişir.
s : Her bir alanın boyutunu belirler. Geçerli değerler 0 ile 32 ve 512 aralığında yer alır.
STACKS komutu ile herhangi bir tanım yapılmaz ise IBM PC, IBM PC/XT ve taşınır IBM PC için n = 0 ve s = 0 olduğu; diğer bilgisayarlar için n = 9 ve s = 128 değerlerinin geçerli olduğu varsayılır. Donanımda bir kesilme ortaya çıktığında MS-DOS belirlenen alanlardan birini buna ayırır. STACKS için 0,0 değerleri belirlendiğinde MS-DOS herhangi bir alan tahsis etmez. Çoğu bilgisayarlarda bu gibi tanımlamalarda bir sorun çıkmaz. Ancak bir sorunla karşılaşılırsa STACK değerlerini uygun biçimde ayarlama gerekir.
Örnek : Donanım kesilmelerinde kullanılmak üzere 15 alanın ayrılmak istenildiğini ve her alanın 512 bayt olduğunu varsayalım. Bu durumda CONFIG.SYS dosyası içine aşağıdaki satır eklenebilir:
STACKS = 15 , 512
yardımcı olun