Güncel anakartların çoğu, üzerinde ek olarak bir Serial ATA disk kontrolcüsü
taşıyorlar. Bir önceki nesil anakartlardaysa, ek IDE RAID disk kontrolcüler yaygın.
Anakart üzerine eklenmiş bu kontrolcülerin de kendilerine özgü birer BIOS’ları
bulunur. Bu BIOS, anakart BIOS’unun içine eklenmiş bir modül durumundadır ve tek
başına güncellemenez. Bu BIOS’u güncelleyebilmeniz için, anakartın BIOS dosyası
içine, ek cihaz BIOS’unun yeni sürümünü eklemeniz ve dosya da bu oluşan yeni
dosyayı anakartınıza yüklemeniz gerekmektedir. Normalde bu işi anakart üreticileri
yaparlar, ama genelde üreticiler bu zahmete katlanmaz ve anakartlarının BIOS’larını
güncelledikleri halde, bu BIOS’ların içindeki ek kontrolcü BIOS’larını zorunlu
kalmadıkça güncellemezler. Oysa kimi zaman bu ek kontrolcülerin BIOS’larının
güncellenmesi çok olumlu sonuçlar doğurabilir, örneğin, yazımızın ilerleyen
bölümlerinde göreceğiniz gibi, 137GB’dan büyük diskleri kullanamayan bir anakartın
250GB ve üstü diskleri kullanır hale gelmesini sağlayabilir.
Hazırladığımız bu minik rehber, iki farklı anakart üzerinde adım adım uygulama
yaparak SATA ve IDE kontrolcü BIOS’larını güncellemeyi anlatacak. Ne yazık ki
anlatacağımız bilgiler sadece Award BIOS‘a sahip anakartlarda
geçerli, çünkü bu güncellemeyi yapmak için gerekli araç sadece Award BIOS ile
uyumlu çalışıyor. Anakartı AMI BIOS kullanan (Örneğin ASUS anakartların çoğu)
kullanıcılar için şimdilik bir çözüm öneremiyoruz.
Sisteminiz çalışmaya başlarken yukarıdaki gibi bir ekran geliyorsa,
Award BIOS sahibisiniz
Uyarılar
Anakart, BIOS güncelleme vs. deyince hemen bir dizi uyarı yapmamız gerekiyor.
Anlatacağımız konu biraz teknik bir konu ve donanım konusunda bir miktar deneyimli
olmanızı gerektiriyor.
– BIOS güncelleme, DOS komut satırı kullanma gibi konularda deneyimsizseniz bu işe girişmeyin. – Sisteminizde kurulu RAID dizisi varsa bu – ABIT Serillel arabiriminin ilk sürümü, Silicon Image 3112a kontrolcüsüne 4.2.00 – RAID yada IDE kontrolcüye BIOS güncellemesi yapmanız, Windows’a bu kontrolcülerin – Eğer sisteminizde hiçbir sorun yok ve saat gibi çalışıyorsa bu işlere |
Silicon Image SATA Kontrolcü güncelleme
Güncel anakartlarda en çok rastlanan kontrolcü, Silicon Image firmasının Sil3112a
Serial ATA RAID kontrolcüsü. Bu kontrolcünün son BIOS sürümü 4.2.47 numarasını
taşıyor, ama anakart üreticileri bu sürümden çok daha eski sürümleri anakart
BIOS’larına eklemekteler. En iyisi biz kendi güncellememizi kendimiz yapalım.
Bu işlemi yapabilmek için gerekli malzemeler aşağıda. İşleme başlamadan önce
bütün bu dosyaları diskinizde bir dizinde, ziplenmiş haldeyseler zipleri açılmış
halde toplayın.
- Anakartınızın yeni BIOS dosyası (Anakart üreticinizin sitesinden download
etmelisiniz, eğer ziplenmiş haldeyse zip dosyasından asıl BIOS dosyasını açın) - BIOS’a ekleyeceğiniz yeni IDE / SATA kontrolcüsü BIOS dosyası (Kontrolcünün
üreticisinin sitesinden (Highpoint,
Silicon Image, ITE, Promise) download
etmelisiniz.) - CBROM uygulaması (download için tıklayın)
Biz Gigabyte 7NNXP anakartımız için Gigabyte’ın
sitesindeki son BIOS sürümü olan sürüm F19 BIOS’u download ettik. Download ettiğimiz
sıkıştırılmış dosyadan çıkarttığımız, anakarta yüklenecek olan BIOS
dosyasının ismi 7NNXP.F19. Aslında çalışırken kolaylık olsun diye bu dosyaların
isimlerini değiştirebilir, örneğin bu ismi sadece F19 yapabilirsiniz, ama biz
şimdilik böyle bir değişiklikle kafa karıştırmayacağız.
Anakartımızın üzerinde hem ITE firmasının IDE RAID kontrolcüsü, hem de Silicon
Image firmasının SATA RAID kontrolcüsü var. Biz sadece Silicon Image 3112a SATA RAID
kontrolcünün BIOS’unu güncelleyeceğiz. Bunun için gerekli dosyayı Silicon Image web sitesinde,
arama kutusunda 3112a ifadesini aratınca çıkan bilgi bankasında Download kısmından
buluyoruz. Ne yazık ki Silicon Image firmasının sitesi karmakarışık, bu yüzden
aradığınızı bulmakta biraz zorlanabilirsiniz.
Silicon Image’nin sitesinden çekeceğiniz zip dosyasının içinde 3 farklı dosya
olduğunu göreceksiniz. Sitedeki açıklamalara göre, 4247r.bin ve 4247b.bin dosyaları,
PCI slota takılan kontrol kartlarına özgü sürümler. Bize lazım olansa, boyut olarak
da en ufak olan 4247.bin dosyası.
Anakarta yüklenecek BIOS, BIOS’a eklenecek kontrolcü BIOS’u, CBROM.EXE.
Saydığımız 3 dosyayı da bir dizinde topladıysanız, bu dizinde bir DOS penceresi
(Command Prompt) açın. Bu işlemleri RUN satırından tek tek komut vererek yapmaya
çalışmayın, çünkü işlenen komuttan sonra DOS penceresi kapanacağından, ne sonuç
aldığınızı göremezsiniz. Bunun yerine öncelikle RUN satırında
COMMAND
komutunu vererek bir DOS penceresi açın. CD
dizin_adı ve yukarı dizine çıkmak içinse CD..
komutlarıyla dosyaları açtığınız dizine erişebilirsiniz. Bundan sonra
anlatacaklarımız bu pencere içinde gerçekleşecek.
Öncelikle anakart BIOS’una bir göz atalım.
CBROM ANAKART_BIOSU /D
komutunu verdiğinizde, anakartınıza yükleyeceğiniz BIOS ve içindeki modüller
listelenir.
Gördünüz gibi anakartın BIOS’unda, PCI ROM olarak belirtilmiş 4
adet ek BIOS var. Bunlar Silicon Image 3112A (4200.bin) , ITE 8212 (ite8212.rom), Intel
Gigabit Ethernet Kontrolcü (540_pxe.bin) ve NVIDIA Ethernet kontrolcüye (nvpxes.nic) ait
BIOS yada başka deyişle Firmware’lar. Sahip olduğunuz anakartın modeline göre bu
liste büyük farklılıklar gösterecektir.
Buradaki problem, hangi BIOS’un hangi kontrolcüye ait olduğunu anlayabilmeniz. İşte
bu zorluk yüzünden yazımızın başında “Bu iş sadece deneyimli, ne
yaptığını bilen kullanıcılara uygundur” dedik. Gördüğünüz gibi listede
Silicon Image, Sil, 3112a, SATA gibi hiçbir ifade yok. Peki buna rağmen 4200.bin
dosyasının Silicon Image 3112a kontrolcüye ait olduğunu nereden anladık? Bunun
yanıtı, anakartımız açılırken ekrana gelen Silicon Image kontrolcü ekranında,
BIOS sürümünü 4.2.00 olarak görüyor olmamızdı. Yani bu noktada biraz deneyim,
biraz da kafayı kullanmak gerekiyor. Eğer listeden hiçbirşey anlaşılmıyorsa, ana
BIOS içindeki ek BIOS’ları CBROM uygulamasının extract komutu ile tek tek söküp,
sonra da hex editörle açtığınız dosyaların içlerindeki yazıları inceleyerek
belirleme yapmanız mümkün ama bu kadarına girmeyin deriz.
Her neyse, hangi BIOS’u değiştireceğimizi gördük, elimizde de o slota
takacağımız yeni BIOS dosyası hazır. Bu noktada vereceğimiz komut:
CBROM ANAKART_BIOSU /PCI EKLENECEK_BIOS
şeklindedir. Örneğin bizim Gigabyte 7NNXP anakartımızın F19 kodlu BIOS
dosyasına, aynı dizine koyduğumuz Sil3112a v4.2.47 BIOS’u eklememiz için
CBROM 7NNXP.F19 /PCI 4247.BIN
Komutunu vermemiz gerekecek. Komutu verdiğinizde, eklemenin yapıldığını belirten
bir mesaj alacaksınız. Yaptığınız işlemin doğru sonuçlanıp sonuçlanmadığını
anlamak için tekrar
CBROM 7NNXP.F19 /D komutunu verin.
Gördüğünüz gibi BIOS’un içinde, PCI ROM[A] slotunda artık 4200.bin dosyası
yerine 4247.bin dosyası duruyor. Şimdi diskinizdeki güncellenmiş 7NNXP.F19 dosyasını
diskete çekip, alıştığınız BIOS güncelleme yöntemi ile anakartınıza
yükleyebilirsiniz.
Görüldüğü gibi, anakartımız artık yeni Silicon Image BIOS sürümü ile
açılıyor. Yaptığımız bu güncelleme, anakartımızın SATA kontrolcüsünün ilk
çıkan bazı Seagate SATA disk modelleriyle sorun yaşamasını önledi, üstelik
açılıştaki disk tarama süresinde de hafif bir kısalma oldu. Bu kadarcık uğraş
için hiç fena değil…
HighPoint IDE Kontrolcü güncelleme
Bir önceki denememizde, güncel bir anakartın üzerindeki Silicon Image Sil3112a SATA
RAID kontrolcüyü güncelledik. Konunun daha iyi anlaşılması için, bir de biraz daha
eski bir anakartın üzerindeki HighPoint HPT370 kontrolcünün BIOS’unu güncelleyelim.
Kullanacağımız anakart, ABIT’in bir zamanlar fırtına gibi esen BE6-II
anakartı. Anakart üzerinde HighPoint HPT370 IDE kontrolcüsü var. ABIT’in sitesine
baktığımızda, anakart için çıkan en son BIOS güncellemesinin 2001 yılından kalma
olduğunu ve bu BIOS’un içindeki HighPoint BIOS’unun da sürüm 1.0.3b1 olduğunu
görüyoruz. Oysa bu kontrolcü için HighPoint’in sitesindeki en son sürüm v2.34. Yani
ABIT bu anakartın IDE kontrolcüsünün BIOS’unu neredeyse kart ilk çıktığından beri
güncellememiş, oysa HighPoint arada bir araba güncelleme yapmış.
Şimdi bu 2001 yılından kalma BIOS’a gençlik aşısı yapalım. İşin güzel yanı,
2001 yılından kalma BIOS’uyla 137GB’dan daha büyük sabit diskleri kullanamayan
anakartımız, bu yapacağımız aşıdan sonra 200GB ve üstü diskleri sorunsuz şekilde
kullanabilecek.
İzleyeceğimiz yol aynı. Öncelikle,
- Anakartın yeni BIOS dosyası (ABIT’in sitesinden çektiğimiz dosya – dosya adı: Ber_72.bin
- BIOS’a ekleyeceğiniz yeni IDE kontrolcüsü BIOS dosyası (Highpoint
firmasının sitesinden çektiğimiz driver_v234_370_372.zip dosyasının içindeki bios372.234
dosyası - CBROM uygulaması
Bu 3 dosyayı bir dizinde hazırladık. Öncelikle BIOS’un içinde ne var ne yok bir
görelim. DOS penceresi açtıktan sonra vereceğimiz komut aşağıda:
CBROM BER_72.BIN /D
Gördüğünüz üzere BIOS içinde tek bir ek kontrolcü BIOS’u var, bu da bizim
HighPoint kontrolcüye ait. Güncelleme için gerekli komutu hemen verebiliriz.
CBROM BER_72.BIN /PCI BIOS372.234
Yeni sürüm kontrolcü BIOS’u, anakart BIOS’una eklendi. Bakalım güncelleme nasıl
olmuş?
CBROM BER_72.BIN /D
Gördüğünüz gibi anakart BIOS’undaki gerekli yere yeni sürüm Highpoint kontrolcü
BIOS’u yüklenmiş durumda. Şimdi bu yeni oluşmuş BIOS dosyasını anakartınıza
yüklerseniz, anakartınız 137GB’ın üzerindeki diskleri de desteklemeye başlayacak ve
artık eskimiş anakartınıza üreticisinin sağlamadığı bir özelliği siz kendiniz
katmış olacaksınız.
Bu ufak rehberin özellikle eski anakartlara yeni özellikler kazandırmak konusunda
size yardımcı olacağına inanıyoruz, ama sayfanın en başında yaptığımız
uyarıları da tekrar hatırlatmak istiyoruz:
– BIOS güncelleme, DOS komut satırı kullanma gibi konularda deneyimsizseniz bu işe girişmeyin. – Sisteminizde kurulu RAID dizisi varsa bu işe – ABIT Serillel arabiriminin ilk sürümü, Silicon Image 3112a kontrolcüsüne 4.2.00 – RAID yada IDE kontrolcüye BIOS güncellemesi yapmanız, Windows’a bu kontrolcülerin |
Son olarak, mecburi yasal açıklamamızı yaparak yazımızı kapatalım: Bu yazı
sadece kullanıcılara bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır, burada anlatılan
bilgilerin hatalı kullanımı sonucu doğacak zararlardan sorumlu değiliz.